Hearts of Iron dựa trên engine của dòng game Europa Universalis rất thành công của Paradox nhưng có nhiều thay đổi như sau:

• Cây công nghệ được chia thành 14 phần (bộ binh/pháo binh/công nghiệp/đơn vị thiết giáp/hải quân/v.v.), với hàng chục công nghệ có thể nghiên cứu được trong từng bộ phận và khả năng tùy chỉnh một số đơn vị.
• Một mô hình kinh tế dựa vào tài nguyên thiên nhiên: than đá, thép, cao su và dầu mỏ mà quân đội và ngành công nghiệp phụ thuộc vào đấy.
• Có thể lựa chọn một số nhà lãnh đạo quân sự và chính trị cũng như bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.
• Một loạt các đơn vị quân đội từ lực lượng dân quân thuộc địa đến tên lửa đạn đạo liên lục địa.
• Kiểu mẫu thời tiết có thể ảnh hưởng đến di chuyển và hiệu quả chiến đấu của đơn vị.

Lối chơi tập trung vào sự tồn tại (hoặc trước hoặc suốt) chiến tranh thế giới thứ hai và người chơi có thể gây ra hoặc chứng kiến các sự kiện khác nhau từ cách mà chúng xảy ra xét về mặt lịch sử. Hearts of Iron được xem như một trò chơi lịch sử thay thế.

Có ba liên minh chính trong game gồm phe Đồng minh, Phát xít và Quốc tế Cộng sản mà người chơi có thể tham gia hoặc đứng ngoài cuộc. Trò chơi kết thúc khi chỉ còn lại một liên minh trụ vững hoặc vào nửa đêm ngày 30 Tháng 12 năm 1947 và liên minh chiến thắng được xác định thông qua hệ thống điểm chiến thắng, tính điểm để liên minh kiểm soát các khu vực hoặc thành phố trọng điểm.[4]